මහ බ්‍රහස්පතින්දාවේ වගතුග

"මහ බ්‍රහස්පතින්දා" යන්න ශුද්ධ වූ සතියේ අපට හමුවන ඉතා වැදගත් දින කිහිපයෙන් එකකි. "මහ බ්‍රහස්පතින්දා" යන වචනයට ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් "Moundy Thursday" යන්න යෙදේ. එම "Moundy" යන වචනය ලතින් භාෂාවේ "Mandatum" යන වචනයෙන් බිඳී එයි. පැරණි ප්‍රංශ භාෂාවේ "Mande" යනුවෙන් යෙදේ. විලියම් බ්ලේක් (ක්‍රි.ව. 1794) නමැත්තා පෙන්වා දෙන ආකාරයට මෙම වචන වල අර්ථය, "ප්‍රේමයේ පණත" හෙවත් "ආඥාව" යන්නය.  ("Mandatum novum do vobis ut diligat is invicem sicut dilexi vos" - John 13 : 34)

"මම ඔබට අළුත් ආඥාවක් දෙමි; එකිනෙකාට ප්‍රේම කරන්න. මා ඔබට ප්‍රේම කළාක් මෙන් ඔබත් එකිනෙකාට ප්‍රේම කරන්න." (ජොහාන් 13 : 34)

යනුවෙන් ජේසුස් වහන්සේ මහ බ්‍රහස්පතින්දා අන්තිම රාත්‍රී භෝජනයේ දී තම ශ්‍රාවකයන්ගේ පාද දෝවනය කිරීමෙන් පසුව දුන් ඉහත සඳහන් ආඥාව ලතින් භාෂාවේ "මන්ඩාටුම්" යන වචනය බිහිවීමට හේතුවය. එසේම තවත් මතයකට අනුව, "Moundy" යන්න ලතින් භාෂාවේ ම යෙදෙන "Mundo" යන වචනයට ද සම්බන්ධකමක් ඇත. එම "මුන්ඩෝ" යන වචනය "දෝවනය" යන අර්ථය දෙයි. ජේසුස් වහන්සේ සිය ශ්‍රාවකයන්ගේ පාද සේදීම තුළින් බැහැපත් සේවයකට කළ ආදර ආරාධනය ඊට බලපෑ හේතුව වේ. ඇතැම් රටවල් වල ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් "Sheer Thursday" යන වචනය ද භාවිත කරයි. "Shere"යන වචනයෙන් බිඳී එන මෙහි අර්ථය නම්, "පවිත්‍රවීම" නොහොත් "සුපිරිසිඳුවීම" යන්නය. ජර්මන් භාෂාවෙන් එය "Grundonnerstag" නම්වේ. එහි අර්ථය "වැළපෙන බ්‍රහස්පතින්දාව" හා "හරිත බ්‍රහස්පතින්දාව" යන්නය. චෙක් ජනරජය හා ස්ලෝවැකියාව "හරිත බ්‍රහස්පතින්දාව" යන අර්ථය ඇතිව "Zeleny ctvrtek" හෝ "Zeleny stvrtok" යන වචන යොදයි. මෝල්ටාවේ මහ බ්‍රහස්පතින්දා දිනය "සත්ප්‍රසාදීය දිනය" යන අර්ථය ඇතිව "Hamis ix-Xirka" (Communion Thursday) යන වචනය භාවිත කරයි. බල්ගේරියාවේ එදින හඳුන්වන්නේ "Veliki Chetvurtuk"යන වචනයෙනි. එහි අර්ථය "මහ බ්‍රහස්පතින්දා" ය. ඉන්දියාවේ කේරළ ප්‍රාන්තයේ සිටින සිරියානු සම්භවයක් ඇති නෙස්ටෝරියානු කිතුනුවන් "සත්ප්‍රසාදීය භෝජනය" යන අර්ථය ඇතිව "Pesaha" යන වචනය භාවිත කරයි.  එයට හේතුව මහ බ්‍රහස්පතින්දා දින ජේසුස් වහන්සේ දිව්‍ය සත්ප්‍රසාද වහන්සේව ස්ථාපිත කිරීමය.

මහ බ්‍රහස්පතින්දා දින සංඛේතාත්මකව අප සිහිපත් කරන සුභාරංචි පොත් වල සඳහන්ව ඇති ජේසුස් වහන්සේ කළ ක්‍රියාවන් කිහිපයක් තිබේ.

• පාස්කු භෝජනය පිළියෙල කිරීමට තම ශ්‍රාවකයන් දෙදෙනෙකුව පිටත් කර හැරීම හා ඔවුන් උඩුමහල් මැදුරක එය සූදානම් කිරීම (ලූක් 22 : 7 - 13)
• ජේසුස් වහන්සේ නියමිත වේලාවට එම ස්ථානයට තම ශ්‍රාවකයන් සමග වැඩම කර, ඔවුන්ගේ පාද දෝවනය කිරීම (ජොහාන් 13 : 4 - 11) 
• ප්‍රේමයේ නව පණත ප්‍රකාශ කිරීම (ජොහාන් 13 : 34)

• තම ශ්‍රාවක ජුදාස් ස්කාරියොත් විසින් තමන්ව පාවා ‍දෙනු ලැබීම ගැන ඉඟි කිරීම (ජොහාන් 13 : 21 - 30)
• සැබෑ ශ්‍රාවකයන් මෙන් ජේසුස් වහන්සේගේ මරණයෙන් පසුව සාක්ෂි දැරීම ගැන අවවාදානුශාසනා දීම  (ජොහාන් 14 : 1 - 16 : 33)
• පාස්කු අන්තිම රාත්‍රී භෝජනයේ දී ආසිරි ගැන්වූ රොටිය හා මිදියුෂ කුසලානය තම ශ්‍රී ශරීරය හා ශ්‍රී රුධිරය ලෙසින් තම ශ්‍රාවකයන්ට බෙදා දීම (ලූක් 22 : 14 - 20) 
• මෙම අභිරහස්‍යමය පිළිවෙත (Sacred Rite) එනම්, "රොටි කැඩීමේ පිළිවෙත" තුළ පාස්කු භෝජනය අර්ථවත් හා ජීවමාන කරමින් ජේසුස් වහන්සේගේ නැවත පැමිණීම තෙක් සිදු කිරීමට අවශ්‍ය පූජක බලතල තම ශ්‍රාවකයන්ට පවරා දීම (ලූක් 22 : 19)

• අන්තිම රාත්‍රී භෝජනයෙන් පසුව ගීතිකාවක් ගායනා කර ගෙත්සෙමනියට (ඔලීව කන්දට) යාච්ඤාව පිණිස වැඩම කිරීම (මාර්ක් 14 : 26)
• ජේසුස් වහන්සේ මරණසන්න දුකින් දෙවි පියාණන් වහන්සේට යාච්ඤා කිරීම හා යාච්ඤාව පිළිබඳව තම ශ්‍රාවකයන්ට අවවාදානුශාසනා දීම (මාර්ක් 14 : 32 - 42)

• ජූදස් ස්කාරියොත් නමැති ශ්‍රාවකයා සිපාචාර කිරීමේ සළකුණෙන් ජේසුස් වහන්සේව ජුදෙව් මූලිකයන්ට පාවා දීම (ලූක් 22 : 47 - 48/ මතෙව් 26 : 51 - 56)

• ජේසුස් වහන්සේව අන්නාස් නමැති උත්තම පූජකවරයාගේ නිවසේ දී සැන්හෙඩ්‍රින් මන්ත්‍රණ සභාව විසින් ප්‍රති‍ක්ෂේප කොට මරණයට සුදුසු යැයි තීන්දු කිරීම (මතෙව් 26 : 57 - 66)

යනාදිය ඉන් ප්‍රධානය.   
----------------------- ෴ වැඩිදුර සටහන් ෴ --------------------
(1) ඊට අමතරව Hoher, Heiliger, Weiber Donnerstag වැනි වචන ද භාවිත වේ.